W ciągu 13 lat pracy jako lektorka PJM spotykałam się z różnymi pytaniami, jednak niektóre z nich powtarzały się najczęściej.

Mam ukończone 3 stopnie SJM. Jaki poziom PJM będzie dla mnie odpowiedni?

Z mojego doświadczenia najlepiej jest zacząć od poziomu podstawowego, czyli A1. Dlaczego? Ponieważ sama znajomość znaków nie jest wystarczająca. Oprócz znaków kluczową rolę odgrywa gramatyka PJM. SJM to subkod języka polskiego, co oznacza, że struktura zdań w SJM wiernie odwzorowuje składnię i gramatykę języka polskiego. Natomiast PJM posiada odrębną gramatykę, która znacznie różni się od języka polskiego. Z moich obserwacji wynika, że osoby, które nie miały wcześniej styczności z SJM, szybciej przyswajają PJM niż odwrotnie.

Co się stanie, jeśli kilka razy opuścił(a)bym zajęcia? Czy otrzymam materiały pozwalające uzupełnić zaległości?

Jeśli z powodu siły wyższej opuścimy zajęcia 1- 2 razy, to nie będzie to dużym problemem. Jednak w przypadku większej liczby nieobecności mogą pojawić się trudności z nadrobieniem zaległości. Materiały, które wysyłam za pośrednictwem maila, nie są wystarczające, aby w pełni opanować PJM. PJM to język żywy, a na zajęciach, dzięki różnym ćwiczeniom komunikacyjnym, masz możliwość praktycznego stosowania go w interakcji z innymi. 

Pewnie zdarzyło Ci się kiedyś w szkole, że po opuszczeniu jednej lekcji matematyki na kolejnych zajęciach trudno było cokolwiek zrozumieć – podobnie jest tutaj.

Czy ukończenie poziomu B1 lub B2 umożliwia pracę jako tłumacz? Czy daje uprawnienia do wykonywania zawodu tłumacza?

Jako firma Migamy PJM-em nie mam uprawnienia do wydawania zaświadczeń czy certyfikatów uprawniających do wykonywania zawodowego tłumacza. Na moich szkoleniach jedynie poznajesz, doskonalisz, utrwalasz PJM zaczynając od A1 kończąc na poziomie B2. Z taką umiejętnością możesz sama zdobyć uprawnienia w innej instytucji, która posiada takie możliwości, uczestniczyć w różnych warsztatach doskonalące tą dziedzinę.

Jeśli nie mam kontaktu z osobami Głuchymi lub osoby Głuche komunikują się ze mną za pomocą mowy, to czy nauka PJM jest mi potrzebna?

Jest to kwestia indywidualna – każdy sam decyduje, czy uczy się bardziej dla innych, czy dla siebie. Można oczywiście łączyć oba te cele.

Nauka dla innych – ma na celu ułatwienie komunikacji z osobami Głuchymi. Nawet jeśli osoby g/Głuche porozumiewają się za pomocą mowy, znajomość PJM pozwala budować głębsze relacje. Pokazuje to, że zależy Ci na tym, aby to one nie musiały zawsze dostosowywać się do Ciebie (co może być dla nich męczące), ale że Ty także jesteś gotowa dostosować się do nich, okazując w ten sposób szacunek i zrozumienie.

Nauka dla siebie – to doskonały sposób na rozwój osobisty, poszerzanie horyzontów i zdobycie nowych umiejętności. Być może odkryjesz, że nauka PJM sprawia Ci przyjemność, stanie się Twoją pasją, a nawet otworzy drzwi do nowej pracy lub kariery.

Znając PJM, przygotowujesz się również na różne sytuacje życiowe – nigdy nie wiesz, kiedy spotkasz osobę Głuchą. Dzięki znajomości tego języka będziesz czuć się pewniej i lepiej wiedzieć, jak skutecznie się komunikować.

Czy lektorem/lektorką PJM musi być osoba Głucha? Czy każda osoba Głucha może uczyć PJM?

Nie jest powiedziane, że nauczyciel PJM musi być osobą Głuchą, ale jest to zdecydowany plus, zwłaszcza dla osób, które wcześniej nie miały kontaktu z osobami Głuchymi. Podczas takiego szkolenia uczestnicy stykają się z barierą komunikacyjną, ponieważ lektor/ka (mimo że prywatnie może posługiwać się mową) w trakcie zajęć nie używa dźwięku mowy. Dla wielu osób, które są przyzwyczajone do odbierania informacji słuchowo, nagłe wejście w ciszę i konieczność skupienia się wyłącznie na percepcji wzrokowej może być szokiem.

Na początku, szczególnie na poziomie A1, dostosowanie się do tego nowego sposobu odbierania informacji – wzrokowego zamiast słuchowego – może być trudne. Jednak jest to kluczowy element nauki PJM.

Ponadto lektor/ka Głuchy/a wprowadza autentyczność i bezpośrednie doświadczenie. Jako osoba należąca do społeczności Głuchych, doskonale rozumie wyzwania związane z barierami komunikacyjnymi, ponieważ sam/a zmaga się z nimi na co dzień. Dzięki temu uczestnicy mają okazję nie tylko uczyć się języka, ale także lepiej zrozumieć kulturę i realia życia osób Głuchych. Lektor/ka Głuchy/a pokazuje na swoim przykładzie, że życie osoby Głuchej to nie tylko trudności, ale także radość, pasje, możliwość realizacji marzeń, posiadanie przyjaciół, partnera czy rodziny.

Nie każdy Głuchy może jednak zostać lektorem/lektorką PJM – podobnie jak nie każdy słyszący Polak nadaje się na nauczyciela języka polskiego. Nauczanie wymaga nie tylko biegłej znajomości języka, ale także odpowiednich umiejętności dydaktycznych i zaangażowania.

Co jest lepsze – kurs online czy stacjonarne?

Zarówno nauczanie zdalne, jak i stacjonarne mają swoje plusy i minusy. Skupię się jednak głównie na zaletach:

Plusy nauczania online:

  • Możliwość nauki offline (zadania domowe, oglądanie filmów edukacyjnych).
  • Idealne dla osób z ograniczoną mobilnością – np. z powodu niepełnosprawności, problemów zdrowotnych czy obowiązków rodzinnych.
  • Zwierzaki mile widziane (pół serio, pół żartem).
  • Brak konieczności wychodzenia z domu – oszczędność czasu oraz eliminacja kosztów związanych z podróżą.
  • Wyłączenie mikrofonu wspomaga percepcję wzrokową, co jest kluczowe w nauce PJM.
  • Możliwość uczestniczenia z dowolnego miejsca na świecie – nawet z drugiego końca globu.

Wymagania techniczne:

  • Sprzęt komputerowy z ekranem o przekątnej minimum 13 cali.
  • Sprawna kamera i stabilne połączenie internetowe.
  • Podstawowa znajomość obsługi komputera i aplikacji do wideokonferencji.

Plusy nauczania stacjonarnego:

  • Lepsze postrzeganie przestrzenne, co wspiera naukę języka wizualno-przestrzennego jak PJM.
  • Rzeczywisty obraz (brak problemów technicznych, np. „zawieszania się” obrazu).
  • Intensywniejsze doświadczenie uczenia się dzięki pełnej koncentracji na zajęciach.
  • Większa liczba ćwiczeń pamięciowych i komunikacyjnych.
  • Możliwość nawiązania bliższych relacji z innymi uczestnikami oraz budowania nowych znajomości.
  • Dostęp do różnorodnych aktywności, takich jak gry karciane, planszowe czy ruchowe.
  • Lepszy kontakt wzrokowy z lektorem i uczestnikami.


Jestem CODA, czyli słyszącym dzieckiem rodziców Głuchych. Jaki poziom kursu będzie dla mnie odpowiedni?

Ukończyłam kurs kilka lat temu, obecnie nie mam kontaktu z osobami Głuchymi i zastanawiam się, czy powinnam zacząć naukę od podstaw, czy kontynuować na bardziej zaawansowanym poziomie.

Na podstawie takiej informacji, trudno jest jednoznacznie określić odpowiedni poziom kursu PJM (Polskiego Języka Migowego). Wszystko zależy od Twojej obecnej umiejętności posługiwania się tym językiem.

Aby to ocenić, możesz umówić się na krótkie spotkanie online, podczas którego sprawdzę Twoje zdolności komunikacyjne w PJM. Takie spotkanie jest darmowe i trwa nie dłużej niż 10 minut. Na tej podstawie zaproponuję poziom kursu, który najlepiej odpowiada Twoim potrzebom.